Teamontwikkeling: van een team een topteam maken
Onze samenleving staat bol van het individualisme. Toch realiseren we steeds vaker dat we niet zonder de groep kunnen. Dankzij samenwerking halen we niet alleen het beste uit onszelf naar boven, maar ook dat van de ander. De Italiaanse filosoof Giuseppe Mazzini verwoordde het in 1860 al eens zo: “Het doel van het leven is de plicht om zichzelf en de anderen te verbeteren”. In dit artikel leggen we uit waarom teamontwikkeling van groot belang is om van een team een topteam te maken.
Van collectivisme naar individualisme en terug…
Toen de mens nog rondliep in berenvellen wist hij: zonder de groep kan ik niet overleven. In de loop der tijd is dat besef om deel uit te maken van een collectief sterk verminderd. Dat geldt voornamelijk voor de individualistische samenleving waar in tegenstelling tot een collectivistische samenleving het individueel belang boven het groepsbelang wordt geplaatst. Dit betekende dat de mens er meer en meer alleen voor kwam te staan. Dat bracht ook nieuwe uitdagingen. In plaats dat het collectief je positie in de samenleving bepaalde, was de mens nu zelf verantwoordelijk voor zijn carrière.
Op de werkvloer vind je vandaag de dag dan ook een groep van individuen die er in meer of mindere mate naar streven om het beste uit hun eigen carrière te halen. Daar is niets mis mee natuurlijk. Gemotiveerd personeel dat streeft naar de beste resultaten is tenslotte de droom van iedere manager. Echter wanneer dit individuele streven ten koste gaat van het geheel dan kan die droom zomaar in een nachtmerrie veranderen. Een dergelijk medewerker is als de voetballer die egoïstisch alle ballen op doel schiet, daar waar een goede voorzet tot veel meer resultaat zou leiden.
Hoe maak je van individuele toppers een topteam?
“We hebben vandaag echt als een team gespeeld”, hoor je coaches in de sport nogal eens zeggen. “We wilden voor elkaar werken”, verwoordt vervolgens de aanvoerder het collectieve gevoel. Vooral bij een teamsport zou je daar toch eigenlijk altijd van uit mogen gaan. Het blijkt echter soms minder eenvoudig dan gedacht om alle individuen op een lijn te krijgen en ervoor te zorgen dat zij samen hetzelfde doel voor ogen hebben. Blijkbaar zit de tweestrijd tussen individueel en collectief denken inmiddels diep in onze genen geworteld. HR-managers, leidinggevenden, ze weten er alles van. Niet voor niets is teambuilding een issue waarin bedrijven en organisaties tegenwoordig veel energie steken. Ondernemen is topsport en om het maximale rendement te behalen, heb je topteams nodig. Daarin moet het individueel belang weer ondergeschikt worden gemaakt aan het groepsbelang. Pas als individuele toppers optimaal samenwerken, ontstaat er een topteam.
Verschillende fasen van teamontwikkeling
Veel organisaties zijn er tegenwoordig van overtuigd dat je teams nodig hebt om doelen te kunnen verwezenlijken. Teams vallen of staan bij een goede samenwerking en een gezonde dynamiek. Daar moet aan gewerkt worden. Een topteam ontstaat niet zomaar. Voordat het ideale team optimaal presteert, doorloopt het verschillende fasen. Bruce Wayne Tuckman onderscheidde als het gaat om groepsontwikkeling vijf fasen:
- Vormfase,
- Stormfase,
- Normfase,
- Prestatiefase
- Afscheidsfase.
Bron: MargetHillary.com
Vormfase
In de vormfase is het voor de teamleden nog aftasten. Het groepsgevoel moet nog ontstaan. Het kweken van onderling vertrouwen is in deze fase een belangrijk gegeven. Dat kan wel even duren. De teamleden voelen zich meestal nog onzeker in de nieuwe groep en weten niet wat ze van de andere leden en de teamleider kunnen verwachten. In het meest gunstige geval staan de groepsleden voor elkaar open en durven ze zich kwetsbaar op te stellen. Ze hebben er ook geen moeite mee om feedback te geven en te ontvangen. In het minst gunstige geval er van openheid naar elkaar toe juist niet of nauwelijks sprake. Bovendien vormen de groepsleden veel te snel een oordeel over elkaar.
Stormfase
In de stormfase krijgt de groep meer vorm en worden de posities ingenomen. Dit leidt vaak tot conflicten. Dat is ook noodzakelijk. Er wordt volop gediscussieerd over onder meer de doelstellingen van de groep. Iedereen eist een bepaalde rol op in het geheel. Het is aan de teamleider om alle groepsleden te stimuleren om hun mening te geven. Tegelijkertijd vereist het de nodige terughoudendheid zodat de meningsverschillen uiteindelijk zelf worden uitgepraat en opgelost.
Normfase
In de normfase worden de regels en de manier van samenwerken bepaald. Iedereen weet nu wat men aan elkaar heeft en wat er van de teamleden verwacht wordt. Daardoor neemt de openheid naar elkaar toe. Ook ontstaat er meer duidelijkheid over de gemeenschappelijke doelen, hetgeen de bereidheid om samen te werken ten goede komt.
Prestatiefase
In de prestatiefase is het proces van teambuilding volbracht. De groep heeft definitief vorm gekregen en is er helemaal klaar voor om resultaten te behalen. Daarbij is er sprake van een uitstekende samenwerking. Ieder teamlid neemt zijn verantwoordelijkheid en wordt erop aangesproken indien hij verzaakt. Men eist eenzelfde toewijding van iedereen om de gestelde doelen te kunnen bereiken.
Afscheidsfase
Wanneer de gestelde doelen zijn bereikt, kan de groep eventueel ontbonden worden waarop de afscheidsfase aanbreekt.
Groepsdynamiek
Het model van Tuckman is vooral interessant omdat hij de aandacht vestigt op de verschillende ontwikkelingsfasen van een groep. In navolging van Tuckman hebben ook anderen het proces van teambuilding in kaart gebracht. Het ontwikkelingsmodel van Suzan Wheelan gaat vooral uit van psychologische en gedragsmatige factoren. Zij vergelijkt teamontwikkeling met het proces van volwassen worden. Voordat een groep volwassen wordt doorloopt het vier fasen: afhankelijkheid van de leider, openlijk uiten van onderlinge onenigheid, volwassen onderhandelen, optimaal en effectief samenwerken.
Uiteindelijk is er altijd sprake van een zekere discrepantie tussen theorie en praktijk. Groepsdynamiek is een grillig fenomeen dat niet altijd even makkelijk is te doorgronden. Hier ligt een belangrijke taak voor de teamleider die als een coach ervoor zorgt dat alle teamleden lekker in hun vel zitten en uit ieder individu het beste naar boven weet te halen. Het individuele en collectieve komen samen, zo ontstaat een topteam.
Is jouw team al een topteam?
Een teamanalyse geeft inzicht in de teamkracht, de teamtaken en de teamdoelen en vormt de basis voor een sterk teamplan. Daar dienen de rolopvatting, de rolverdeling en de samenwerking van de teamleden op aan te sluiten. Vanuit de analyse zijn team-ontwikkelpunten scherp te stellen.
Interesting article? You can share it here:
